-
- نقد و بررسی تعریف کلمه در دانش صرف؛
- کلمه: لفظ معنادار مفرد
- اشکال1: مسلمون و مسلمان و مسلمة و بصریّ و فعل مضارعه و لام تعریف، ألف تأنیث، تنوین
- توضیح اشکال: مسلم (دلالت بر مسلمان) + ون (دلالت بر تعدد) ← پس مسلمون یک کلمه نیست؛ 2 کلمه است.
- پاسخ: (شرح رضی بر کافیة، ج1، ص19)
- این مثالها در اصل، دو کلمه هستند.
- ولی به خاطر شدت امتزاج، ککلمة واحدة شدهاند.
- فلذا الان ما یک کلمه داریم.
- «مسلمون» با هم یک کلمه هست که دلالت بر یک معنای واحد دارد.
- البته برخی تحلیل مرحوم رضی را قبول ندارند و نمیپذیرند که این مثالها در حقیقت دو کلمه بودهاند و الآن ککلمة واحدة هستند. بلکه ادعا دارند این مثالها از ابتدا یک کلمه بودهاند و علامت جمع و علامت تثنیه و علامت نسبت و حرف مضارعه و… به دلیل «عدم استقلال در استعمال»، یک کلمه محسوب نمیشوند.
- استاد محمدی مطلق: دانش صرف، مسلمون و مسلمة را یک کلمه میداند، أل تعریف با مدخولش را دو کلمه میداند.
- اشکال 2: فعل ماضی، مصغر، جمع مکسر، اسم فاعل، اسم مفعول، اسم آلت [و سایر مشتقات]
- توضیح اشکال: هیئت (یک دال) + ماده (یک دال) ← پس ضرب مثلاً یک کلمه نیست؛ دو کلمه است.
- پاسخ مربوط به مثالهای فوق را نمیتوانیم بگوییم.
- چون وزن، یک کلمه نیست که بگوییم دو کلمه داشتیم که بر اساس شدت امتزاج، ککلمة واحدة شدند و الآن وزن، جزئی از کلمه است.
- پاسخ: (شرح رضی بر کافیة، ج1، ص19)
- تفسیر لفظ مرکب: جزءِ لفظ بر جزءِ معنا دلالت میکند؛ و جزأین به نحوی هستند که یکی از جزأین، متعقّب از دیگری، میآید.
- درحالی که در این کلمات، جزئین (ماده و هیئت)، مسموعان معاً هستند.
- اگر این تفسیر از لفظ مرکب را نپذیریم، اشکال وارد هست.
- نقد و بررسی تعریف کلمه در دانش صرف؛