نقد و بررسی تعریف کلمه در دانش صرف

پرسش ها و پاسخ هادسته بندی: درس اول: مدخلنقد و بررسی تعریف کلمه در دانش صرف
علیرضا محمدیعلیرضا محمدی 3 سال قبل
    • نقد و بررسی تعریف کلمه در دانش صرف؛
      • کلمه: لفظ معنادار مفرد
      • اشکال1: مسلمون و مسلمان و مسلمة و بصریّ و فعل مضارعه و لام تعریف، ألف تأنیث، تنوین
        • توضیح اشکال: مسلم (دلالت بر مسلمان) + ون (دلالت بر تعدد) ← پس مسلمون یک کلمه نیست؛ 2 کلمه است.
        • پاسخ: (شرح رضی بر کافیة، ج1، ص19)
          • این مثال‌ها در اصل، دو کلمه هستند.
          • ولی به خاطر شدت امتزاج، ککلمة واحدة شده‌اند.
          • فلذا الان ما یک کلمه داریم.
            • «مسلمون» با هم یک کلمه هست که دلالت بر یک معنای واحد دارد.
        • البته برخی تحلیل مرحوم رضی را قبول ندارند و نمی‌پذیرند که این مثال‌ها در حقیقت دو کلمه بوده‌اند و الآن ککلمة واحدة هستند. بلکه ادعا دارند این مثال‌ها از ابتدا یک کلمه بوده‌اند و علامت جمع و علامت تثنیه و علامت نسبت و حرف مضارعه و… به دلیل «عدم استقلال در استعمال»، یک کلمه محسوب نمی‌شوند.
        • استاد محمدی مطلق: دانش صرف، مسلمون و مسلمة را یک کلمه می‌داند، أل تعریف با مدخولش را دو کلمه می‌داند.
      • اشکال 2: فعل ماضی، مصغر، جمع مکسر، اسم فاعل، اسم مفعول، اسم آلت [و سایر مشتقات]
        • توضیح اشکال: هیئت (یک دال) + ماده (یک دال) ← پس ضرب مثلاً یک کلمه نیست؛ دو کلمه است.
        • پاسخ مربوط به مثال‌های فوق را نمی‌توانیم بگوییم.
          • چون وزن، یک کلمه نیست که بگوییم دو کلمه داشتیم که بر اساس شدت امتزاج، ککلمة واحدة شدند و الآن وزن، جزئی از کلمه است.
        • پاسخ: (شرح رضی بر کافیة، ج1، ص19)
          • تفسیر لفظ مرکب: جزءِ لفظ بر جزءِ معنا دلالت می‌کند؛ و جزأین به نحوی هستند که یکی از جزأین، متعقّب از دیگری، می‌آید.
          • درحالی که در این کلمات، جزئین (ماده و هیئت)، مسموعان معاً هستند.
          • اگر این تفسیر از لفظ مرکب را نپذیریم، اشکال وارد هست.