نکات محتوایی
1- در مصدر میمی، قاعده قیاسی صددرصدی وجود ندارد؛ لذا در کتاب، به صورت قاعده نیامده است.
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
2- به نظر می رسد که مصادر میمی که در آیات سوره بلد ذکر شده، اسم مصدر هستند. از این رو، می‌توان گفت که مصدر میمی نیز اسم مصدر دارد
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
3- به نظر می رسد که مصدر مجهول، در مصدر مره و هیئت نیز قابل تصور است. باید مثال مناسبی برایش پیدا کرد
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
4- درمصدر هیئت ممکن است گاهی بدون قید می آید و فقط اصل اینکه فعل، کیفیتی خاص داشته، عنوان شود. گاهی نیز نیامدن قید به خاطر وجود قرینه ای بر آن است.
الفعلة للمصدر المختص بصفة من الصفات، كصفة الحسن أو القبح، أو الشدة أو الضعف، أو غير ذلك، فالجلسةليست مطابقة للجلوس. و ربما يذكر بعدها ما يعين ذلك الوصف نحو جلسة حسنة، و ربما يترك نحو: جلست جلسة. (شرح الرضی علی الکافیة/ج1/ص298)
تلك الصفة إما أن تذكر نحو «حسن الرّكبة» و «سييء الميتة» و «جلست جلسة حسنة» أو تكون معلومة بقرينة الحال، كقوله: «إنّ تاعذرة إن لم تكن نفعت فإنّ صاحبها قد تاه فى البلد» أى عذر بليغ… (شرح شافیه مرحوم رضی/ج1/ص180)
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
5- به نظر می‌آید باید بگوییم که در غیرثلاثی مجرد و همچنین ثلاثی مجرد هایی که وزن مصدر اصلی آن «فِعلة» است، مصدر نوع نداریم. زیرا مصدر نوع یک صیغه است (و لذا بحث صرفی است) نه یک ترکیب. المستقصی ص421 و 422.
در مصدر مرة هم همین بحث قابل طرح است که در ثلاثی های مجردی که وزن مصدر اصلی، «فَعلة» است و همچنین غیر ثلاثی مجردهایی که مختوم به تاء است، اساسا ساختاری برای دلالت بر مصدر مرة نداریم.
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
6- درباره مصدر صناعی: المستقصی ص428 به بعد- علوم العربیه ص350
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
7- تعبیر مصدر صناعی، یک تعبیر جدید است که در کتب متاخر نظیر شذا العرف و جامع الدروس و نحو وافی و… آمده است. تعبیر مصدر جعلی هم در علوم العربیه دیده شد. در جامع الدروس می‌گوید: و قد أكثر منه المولدون في اصطلاحات العلوم و غيرها، بعد ترجمة العلوم بالعربية
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
8- مصدر صناعی، از میان دو قسم حدث (کار و حالت) از قسم دوم است
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
9- برای تمایز بین مصدر صناعی با منسوب مونث: المستقصی ص431
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
10- درباره نکته آخر درس:
تمام مصادر، یا مذکر مجازی هستند یا مؤنث مجازی؛ مصدر اگر دارای علامت تأنیث باشد، مؤنث مجازی است مثل قِراءة و رُجعی و مجاهدة؛ در غیر این صورت، مذکر مجازی است مثل ذهاب و رجوع و تعلیم
به این جهت، اینکه مشهور شده که “در مصادر، معامله مذکر و مؤنث هر دو صحیح است” ظاهرا در منابع وجود ندارد و مطلبی ناروا است. بله؛ مصدر (چه مذکر و چه مؤنث) می‌تواند بر مذکر و مؤنث هر دو اطلاق شود مثل زید عدل و هند عدل – زید ثقة و هند ثقة
🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
11- پاسخ هم اندیشی اول در مطالعه و تحقیق درس اسم زمان و اسم مکان آمده است
