درس چهل و هفتم: اسم مفعول

1- چرا در اسم مفعول قید حدوث نیامده؟ مثل رضی در کافیه عمل کرده ایم و دلیلش همانگونه که در الحدائق الندیه ص592 آمده، آن است که نیازی به این قید در اسم مفعول جهت احتراز از صفت مشبهه نیست.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

2- اعلال در اسم مفعول اجوف ثلاثی مجرد: المستقصی ص479

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

3- نسبت به قاعده دوم اعلال اسم مفعول و پاورقی آن، ظاهرا اسم مفعول «مَرضِیّ»، مورد خاص است همانطور که از فحوای کتب لغت برمی‌آید

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

4- به نظر می رسد که فعیل و فعول به معنای مفعول، وصف هستند. مصادر به معنای مفعول، اغلب اسم هستند نه وصف اما برخی مثل “ثقه” معنای وصفی دارند. در اوزان دیگر، در برخی موارد استعمال وصفی دارند اما غالب مثالها اسم هستند. مراجعه شود به کتاب معانی الابنیه ص 58 به بعد.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

5- برای این درس رچوع به این سه فایل مناسب است با عناوین: فعیل به معنای مفعولوزن فعیلة و تاء ناقلهاوزان دال بر معنای مفعول

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

6- از میان اوزانی که در پایان درس آمده، در منابع، برخی از این اوزان آمده و وزنهایی مثل فَعال و فِعال علیرغم کاربرد گسترده، یافته نشد. تحقیق شود

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

7- پاسخ هم اندیشی: ضابطه کلی موارد اشتراک اسم فاعل و مفعول: هرگاه در ابواب مزید، فتحه و کسره ماقبل آخر، امکان بروز نداشته باشد. مصادیق:

  • تمام افعال در دو باب افعلال و افعیلال
  • اجوف ابواب افتعال و انفعال
  • مضاعف در ابواب مفاعله و تفاعل و افتعال و انفعال

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *