ماده حیی و عیی در باب افعال

استاد مدرسی

 

علت عدم اجرای قاعده ادغام مگر در حالت ماضی مجهول دو ماده «حیی و عیی» در باب افعال

حالت

صیغه اول

صیغه دوم

صیغه سوم

توضیحات

ماضی

معلوم

أَحیَیَ

(اعلالادغام)

أَحیَیَا

(ادغام)

أَحیَیُوا

(اعلالادغام)

به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست.

ماضی

مجهول

أُحیِیَ

(ادغام)

أُحیِیَا

(ادغام)

أُحیِیُوا

(اعلالادغام)

هر چند در صیغه اول، زمینه برای اعلال وجود ندارد و قاعده ادغام جاری است و از این جهت در سایر صیغ نیز ادغام صورت می گیرد، اما زور قاعده اعلال و تقدم آن بر قاعده ادغام در صیغه سوم، سبب می‌شود تا به جهت نقض نشدن قاعده فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، یک حالت جوازی در صیغه اول، در کنار حالت ادغام پدید آید که بر اساس آن ادغام کنارگذاشته شده و تنها هرجا که زمینه قاعده اعلال باشد، اعلال شود. لذا ماضی مجهول حیی یک مرتبه به صورت مضاعف در نظر گرفته شده و یک مرتبه معتل در نظر گرفته می شود

مضارع

معلوم

یُحیِیُ

(اعلالادغام)

یُحیِیَان

(ادغام)

یُحیِیُون

(اعلال ادغام)

به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست.

مضارع

مجهول

یُحیَیُ

(اعلالادغام)

یُحیَیَان

(ادغام)

یُحیَیُونَ

(اعلالادغام)

به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست.

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *