علت عدم اجرای قاعده ادغام مگر در حالت ماضی مجهول دو ماده «حیی و عیی» در باب افعال
حالت |
صیغه اول |
صیغه دوم |
صیغه سوم |
توضیحات |
ماضی معلوم |
أَحیَیَ (اعلال – ادغام) |
أَحیَیَا (ادغام) |
أَحیَیُوا (اعلال – ادغام) |
به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست. |
ماضی مجهول |
أُحیِیَ (ادغام) |
أُحیِیَا (ادغام) |
أُحیِیُوا (اعلال – ادغام) |
هر چند در صیغه اول، زمینه برای اعلال وجود ندارد و قاعده ادغام جاری است و از این جهت در سایر صیغ نیز ادغام صورت می گیرد، اما زور قاعده اعلال و تقدم آن بر قاعده ادغام در صیغه سوم، سبب میشود تا به جهت نقض نشدن قاعده فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، یک حالت جوازی در صیغه اول، در کنار حالت ادغام پدید آید که بر اساس آن ادغام کنارگذاشته شده و تنها هرجا که زمینه قاعده اعلال باشد، اعلال شود. لذا ماضی مجهول حیی یک مرتبه به صورت مضاعف در نظر گرفته شده و یک مرتبه معتل در نظر گرفته می شود |
مضارع معلوم |
یُحیِیُ (اعلال – ادغام) |
یُحیِیَان (ادغام) |
یُحیِیُون (اعلال – ادغام) |
به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست. |
مضارع مجهول |
یُحیَیُ (اعلال – ادغام) |
یُحیَیَان (ادغام) |
یُحیَیُونَ (اعلال – ادغام) |
به دلیل مقدم بودن قاعده اعلال بر قاعده ادغام، در صیغه اول قاعده ادغام اعمال نمی شود و به دلیل فرعیت سایر صیغ نسبت به صیغه اول، در سایر صیغ نیز حتی در صورت عدم تزاحم با قاعده اعلال، قاعده ادغام جاری نیست. |