درس هفدهم: مثال

نکات محتوایی

1- توجه به این نکته که از دو قاعده اختصاصی مثال، اولی مختصّ مثال یائی است و دومی مختصّ مثال واوی.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

2- مجرای قاعده اول مثال، عمدتا در مثال یایی باب إفعال، در حالت مضارع و اسم فاعل و اسم مفعول است.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

3- قاعده اول مثال، مشترک بین فعل و اسم است و در فعل هم اعمّ از ثلاثی مجرد و مزید است.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

4- قاعده دوم مثال، مختص فعل است، آن هم فعل ثلاثی مجرد.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

5- از افعال مضارع مفتوح العین مشمول قاعده 2 مثال، آنها که کاربرد قرآنی یا روایی جدّی داشته‌اند، در کتاب دانش صرف نقل شده است و سایر افعال این دسته – که در این کتاب نیامده- ظاهراً پرکاربرد نیستند.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

6- در امثال هبه و سعه (نکته 1 درس):

اولا: چون سماعی است، برخلاف صرف ساده، تعبیر قاعده نشده است.

ثانیا: عبارت انتخاب شده، مطابق با کلام مرحوم رضی در پاورقی است و لازم نیست که ادعا کنیم که اصل امثال هِبه، وِهب بوده و اصل امثال سَعه، وَسع بوده است.

ثالثا: وزن عِله، پرمصداق‌تر از وزن عَله است.

رابعا: تلازمی بین حذف فاء الفعل در فعل مضارع با حذف آن در این مصادر وجود ندارد.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

7- می‌توان جهت تسلّط بهتر طلاب بر قواعد اعلال، در قالب تمرین یا به صورت امتحان اول کلاس، حروف اصلی را ارائه کرد و صیغ خاصی از حالات معلوم و مجهول ماضی یا مضارع یا امر آنها را مشخص کرد تا بسازند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *