نکات محتوایی
1- درباره اینکه باب ضرب پرکاربردتر است یا باب نصر، علماء اختلاف نظر دارند. قبلاً استاد خدایوندی در مطلبی با عنوان کدامیک؟! در این تالار، به این مسأله پرداخته‌اند.
برای مشاهده این مطلب، اینجا را کلیک کنید.
🔸 🔸 🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
2- برای هر یک از اوزان فعَل، فعِل و فعُل، معانی متعدّدی ذکر شده است. محیی‌الدین عبدالحمید در کتاب دروس التصریف ص55 تا 65 این معانی را با مثال‌هایی فراوان ارائه کرده است.
برای دریافت و مشاهده کتاب، به قفسه کتب و مقالات مراجعه نمایید.
🔸 🔸 🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
3- چند قاعده کاربردی جهت شناخت حرکت عین‌الفعل که از مطالب درس، قابل استنتاج است:
الف. مضارع تمام افعال وزن «فَعُلَ»، بر وزن «یَفعُلُ» است.
ب. مضارع افعال وزن «فَعِلَ»، بر وزن «یَفعَلُ» است؛ مگر برخی افعال “مثال واوی” و چند فعل دیگر که بر وزن «یَفعِلُ» آمده است.
ج. مضارع افعال وزن «فَعَلَ»، «یَفعِلُ» یا «یَفعُلُ» است و تنها افعالی که عین‌الفعل یا لام‌الفعل آن، یکی از حروف حلقی باشد، ممکن است بر وزن «یَفعَلُ» باشد.
د. ماضی تمام افعال «یَفعُلُ» متعدّی، بر وزن «فَعَلَ» است. اگر لازم باشد، بر وزن «فَعَلَ» یا «فَعُلَ» است.
هـ. ماضی افعال «یَفعِلُ»، بر وزن «فَعَلَ» است؛ مگر در برخی افعال “مثال واوی” و چند فعل دیگر که بر وزن «فَعِلَ» است.
و. ماضی افعال «یَفعَلُ»، اگر در عین‌الفعل یا لام‌الفعل آن حروف حلقی وجود ندارد، معمولاً بر وزن «فَعِلَ» است. در غیر این صورت، بر وزن «فَعَلَ» یا«فَعِلَ» است.
* از مطالب فوق می‌توان جهت پاسخ هم‌‌اندیشی این درس استفاده کرد.
🔸 🔸 🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸
4- آموزش کار با لغت نامه: یکی از وظایف اساتید صرف، آشنا کردن طلاب با لغت نامه ها و پر کردن خلأ لغت در علوم حوزوی است. کتاب دانش صرف، با دربرداشتن «پیوست 4» با عنوان «آشنایی با معاجم لغت» رویکرد و اهتمام خود نسبت به لغت را بیان نموده است. لکن بر خواننده محترم پوشیده نیست که این پیوست تنها به بیان کلیاتی پیرامون آشنایی با معاجم پرداخته و خالی از جنبه عملی و کارگاهی است. در ویراست اخیر دانش صرف، جدولی برای پر کردن این خلأ در انتهای پیوست اضافه شد تا جنبه عملی کار با لغتنامه ها پررنگ تر شود و البته به جهت رعایت اختصار، به بیان جدول مزبور بسنده شده است.
با توجه به اهمیت مسأله و نیاز طلاب به ایجاد فضایی کارگاهی برای مسلط شدن برای کار با لغت، فایل مبسوط جدول پیوست چهار که مشتمل بر پنج مرحله است، به ترتیب مراحل، در درس های «هفتم»، «دهم»، «بیست و پنجم»، «سی و هشتم» و «چهل و ششم» در قسمت نظرات قرار خواهد گرفت.
برای دریافت فایل روش کار با لغت، مرحله اول، اینجا کلیک کنید
نکات:
الف- اولین محل برای طرح مبسوط بحث لغت، درس هفتم است. پیشنهاد می شود اساتید محترم در این مرحله، ابتدا مطالب مقدماتی را از پیوست ۴ کتاب، طرح نموده و سپس در جهت کارگاهی و علمی، محتوای فایل ارائه شده را به طلاب ارائه نمایند.
ب- اساتید محترم در بیان مطالب مرحله اول، به آنچه در فایل آمده بسنده نمایند. مطالب تکمیلی در مراحل بعد مطرح خواهد شد.
برای دانلود لغت نامه ها بر روی آن کلیک کنید(این لغت نامه ها، فهرست بندی شده است و دسترسی به ریشه ها بسیار آسانتر است)
– المعجم الوسیط
– المنجد فی اللغة
لینک مطلب استاد خدایوندی اشکال دارد