درس شانزدهم: قواعد مشترک اعلال

نکات محتوایی

1- توضیح این نکته که در میان قواعد عمومی دهگانه در صرف ساده، 6 قاعده صرفاً در یکی از سه حرف فاء یا عین یا لام الفعل جاری می شود و فقط 4 قاعده در بیش از یکی از این سه قسم جاری می شوند که در این درس به آنها پرداخته شده است.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

2- به طلاب توصیه شود که جهت به خاطرسپاری و یادآوری بهتر و سریعتر قواعد اعلال، قواعد مشترک و اختصاصی را با شماره هر یک حفظ کنند.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

3- از میان قواعد چهارگانه، فقط قاعده اول در هر سه حرف اصلی جاری است. قاعده دوم و سوم علیرغم اینکه در فاء الفعل هم مصداق دارد، جاری نشده (که در پاورقی این دو قاعده هم اشاره شده) و قاعده چهارم، ظاهرا در فاءالفعل مصداقی ندارد.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

4- قواعد اعلال مشترک، در حروف اصلی جاری می‌شود. البته در افعال ملحق به رباعی، زمینه جریان برخی از این قواعد در حروف زائد هست که در برخی موارد اجرا می شود و در برخی اجرا نمی‌شود که در درس رباعی، بخش افعال ملحق (ص276)، به آن اشاره شده است.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

5- علت تقدیم قاعده های قلبی 1 و 2 بر قاعده اسکانی 3: قاعده 1 چون در هر سه قسم جاری می‌شود، مقدم شده. قاعده 2 به علت آسانتر بودن و عدم نیاز به قاعده 4 در مثالهای ذکرشده (برخلاف قاعده 3) مقدم شده است.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

6- در مثال یدعوون در قاعده 3، توضیح مذکور در اول ص110 صرف ساده دیده شود.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

7- علت عدم تعرض قاعده 4 به تفصیلات مذکور در قاعده 10 صرف ساده: بخشی از آن تفصیلات، مربوط به حرف زائد یا در دو کلمه است که از محل بحث ما در اینجا تخصصاً خارج است. بخشی نیز در محلّ خود خواهد آمد تا بهتر جابیفتد.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

8- برای جاافتادن بهتر قواعد اعلال در این چند درس، از روش تجربه شده: کشیدن شکل وضعیت حرف عله و ماقبل آن استفاده شود (مانند نمودار کتاب صرف کاربردی اقای کشمیری ج1 ص309- چاپ دوم)

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *