درس چهل و ششم: اسم فاعل

1- به ادعای المستقصی ص448؛ اشتقاق اسم فاعل را یا از مصدر گفته اند یا از فعل ماضی

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

2- درباره توضیح معنای اسم فاعل مراجعه شود به: معانی الابنیه سامرایی ص41 به بعد

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

3- در برخی موارد، کاری از ذات متصف به اسم فاعل سرنزده. این اشکال و جوابش در کلام مرحوم رضی در شرح کافیه ج3 ص414 چنین آمده: انهم اطلقوا اسم الفاعل على من لم يفعل الفعل كالمنكسر و المتدحرج، و الجاهل، و الضامر، لأن الأغلب فيما بنى له هذه الصيغة، أن يفعل فعلا كالقائم و القاعد، و المخرج و المستخرج‏.

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

4- درباره وزن فعیل، کلام سیبویه دیده شود ج1 ص77 و نیز کتاب جمله قرارات مجمع اللغه ص442 و شرح کافیه مرحوم رضی ج3 ص422. برخی از فعیل ها، صفت مشبهه و اسم مبالغه و اسم مفعول هستند. انچه در اسم فاعل مطرح است به قرینه کلام سیبویه، اسم فاعل نیست بلکه مفید معنای آن است؛ لذا صفت نحوی نمی اید و نیز عمل نمی کند. این موضوع باید تحقیق بیشتری شود. زیرا به نظر می رسد برخی از مواردی که به نقل کتاب جمله قرارات مجمع اللغه از زمخشری، از این قبیل است، می تواند وصف باشد

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

5- در اوصاف خاصه نساء، برای علت عدم لحوق تاء، سه وجه ذکر شده: شرح تسهیل ج9 ص4618-5620

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

6- در قاعده اعلال اسم فاعل، لفیف مقرون مطرح نیست مانند حاوی

🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸🔸 🔸

7- پاسخ هم اندیشی: معانی الابنیه سامرایی ص41 و 42

یک دیدگاه

  1. محمد

    سلام علیکم
    با تشکر از مطالب مفیدتان
    اگر ممکن هست پاسخ هم اندیشی ها را حداقل به صورت خلاصه مطرح کنید. نه اینکه فقط آدرس بدهید. چون ممکن است بعضی مخصوصا در شهرستان ها به کتب دسترسی نداشته باشند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *